O kulturze osobistej: z domu, czy z uniwersytetów?

Co jakiś czas na forach społecznościowych ktoś przytacza "maksymę", wedle której uniwersytety nie nauczą kultury, tę bowiem wynosi się z domu. I zwykle zyskuje poklask, choć raczej umiarkowany.
Ta niby-prawda zakłada, że każdy kulturalny człowiek, obyty towarzysko, uprzejmy wobec ludzi, czytający książki i bywający w teatrach czy na wystawach sztuki, urodził się albo w pałacu lub innej rezydencji, w rodzinie arystokratycznej lub mieszczańskiej z długimi tradycjami lub np. w rodzinie profesorskiej z dziada-pradziada, takiej mniej więcej jak rodzice młodej pani inżynier z "Czterdziestolatka", świetnie zagranej przez Grażynę Szapołowską.
Ale wystarczy przeczytać autobiografię Tomasza Garrigue Masaryka, który wzrastał w rodzinie chłopskiej i został wysłany do szkoły za zgodą pana, który nawet wspomógł go finansowo, a potem został profesorem Uniwersytetu Karola i prezydentem Czechosłowacji, czy Stanisława Pigonia Z Komborni w świat, który wychowany w rodzinie chłopskiej doszedł do stanowiska profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wybitny matematyk Stefan Banach wychowywał się w rodzinie zastępczej, u właścicielki pralni we Lwowie. Przykłady można mnożyć.

Prowincja jest w (każdym z) nas

Popularność twórczości pisarzyna ogół trwa tak długo, jak długo oni o sobie przypominają nową powieścią, zbiorem opowiadań czy tomików poezji i bywa, że chwilowo rośnie tuż po ich śmierci, gdy pełno o nich w mediach. Oczywiście, twórczość niektórych pisarzy nie traci na popularności i wciąż jest wznawiana. Ale na ogół przyznaje się, że owszem, Szymborska czy Miłosz czy Herbart wielkimi poetami byli, a np. Adolf Rudnicki prozaikiem, ale zamiast  czytania ich tekstów przytacza się wyimki, jako przydatne przy jakiejś okazji aforyzmy.
Czasem jednak zdarza się, że po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach następuje renesans popularności zmarłych i dopiero wtedy dostrzega się wartości literackie ich pisarstwa. Impulsem bywa opinia znanego krytyka, który dodatkowo zadba o to, żeby jakaś powieść, zbiór opowiadań czy wierszy ukazał się w druku.
Tak się stało z pisarstwem Kornela Filipowicza, krakowskiego nowelisty, zmarłego w 1990 r. Którego nb. udało mi się osobiście poznać dokładnie pół wieku, gdy jako praktykant wyznaczony zostałem do pomocy dzisiejszemu profesorowi UJ Aleksandrowi Fiutowi w przygotowaniu wystawy dorobku pisarzy krakowskich w XXV-leciu 1945-1969. Podobnie jak kilku innych pisarzy dostarczył jakiś eksponat, którym nie dysponowała Biblioteka Miejska. Pisywał głównie w "Życiu Literackim", a co kilka lat wydrukowane tam opowiadania ukazywały się w kolejnych zbiorach. Napisał też niewielką bezpretensjonalną powieść Romans prowincjonalny. Okazała się ona wdzięcznym materiałem na film.